Ήταν καλοκαίρι του 2020 όταν είδα για πρώτη φορά την προσπάθεια του Λορέντζο Νεράντζη να συνδέσει τα 12 καταφύγια του Ολύμπου σε μια μοναχική πορεία 100 χιλιομέτρων, δημιουργώντας το Olympus 12 Refuge Trail! Ενθουσιάστηκα από την επιτυχημένη του προσπάθεια και από τους λόγους που τον οδήγησαν σε αυτό το εγχείρημα. Τόσο η ανάδειξη της σημασίας των καταφυγίων ανάγκης όσο και η αναγκαιότητα των επικοινωνιών σε ένα δύσκολο περιβάλλον, η ανάγκη βελτίωσης της ορεινής διάσωσης και η προώθηση του εθελοντισμού είναι ζητήματα που με αγγίζουν προσωπικά. Φέτος το φθινόπωρο του 2022 θα επιχειρήσω κι εγώ να επαναλάβω τη διαδρομή. Όπως ο Λορέντζο, θα βασιστώ στις δικές μου δυνάμεις, με στόχο να ολοκληρώσω μόνος μου τη διαδρομή, συμβάλλοντας τόσο στη διάδοση της διαδρομής όσο και στην προώθηση του εθελοντισμού.
Κάποιες αλλαγές έγιναν σε σύγκριση με την αυθεντική διαδρομή, με τις κυριότερες να είναι:
- Η εκκίνηση και ο τερματισμός θα γίνουν στο Λιτόχωρο.
- Τα καταφύγια θα τα επισκεφτώ με την αντίθετη σειρά ξεκινώντας από το Λιβαδάκι και τερματίζοντας στον Σταυρό (Μπουντόλας).
DAY 1
Η μεγάλη μέρα είχε φτάσει… Ο ύπνος το προηγούμενο βράδυ ήταν ελάχιστος και η υπερένταση στο ζενίθ. ΚΤΕΛ μέχρι το Λιτόχωρο και ταξί κατευθείαν για Πριόνια!
Μια ολιγόλεπτη στάση στα Πριόνια, με τον οδηγό του ταξί να μου επισημαίνει ότι καλό θα ήταν να ξεκινήσω 😁. Στέλνω τα απαραίτητα μηνύματα στον Λορέντζο και τους φίλους, ενημερώνοντάς τους ότι ξεκινάω το πρώτο σκέλος της περιπέτειας: Πριόνια – καταφύγιο ανάγκης Λιβαδάκι. Η κλασική ανηφόρα που οδηγεί στον Αγαπητό, με μια σύντομη στάση στο κιόσκι όπου το μονοπάτι διαχωρίζεται για το οργανωμένο καταφύγιο ή το Λιβαδάκι.
Δεν αργεί να με πιάσει το σκοτάδι. Ταλαιπωρημένος από το ταξίδι, χάνω τη σήμανση μερικές φορές, με αποτέλεσμα να χάνω χρόνο. Υπολογίζω ότι απέχω περίπου μισή ώρα από το καταφύγιο, αλλά η επικοινωνία με τον Λορέντζο μέσω του ασύρματου είναι προβληματική λόγω της μορφολογίας του εδάφους. Έτσι, αποφασίζω άμεσα να μην συνεχίσω και να διανυκτερεύσω στην ύπαιθρο, μια απόφαση που αποδείχθηκε εκ των υστέρων σωστή!
- Εκτιμώμενη απόσταση Πριόνια – Λιβαδάκι: 12 χλμ
- Εκτιμώμενη υψομετρική διαφορά: +1100 μ
- Ώρες πορείας (με στάσεις): 4 ώρες
Μαθήματα πρώτης μέρας: 1. Δεν ξεκινάμε ποτέ κατευθείαν μετά από ταξίδι (προτιμάται η διανυκτέρευση στο Λιτόχωρο και η εκκίνηση νωρίς το πρωί). 2. Πάντα πρέπει να είμαστε έτοιμοι και για εναλλακτικά σενάρια.
DAY 2
Πρωινό ξύπνημα μετά τη διανυκτέρευση στο δάσος, λίγο πριν το καταφύγιο ανάγκης Λειβαδάκι. Ύστερα από μια σύντομη πορεία 30 λεπτών, αντικρίζω το πρώτο από τα καταφύγια που θα επισκεπτόμουν! Εκεί ανακαλύπτω ότι είχαν διανυκτερεύσει δύο συνάδελφοι ορειβάτες από την Κύπρο. Αν λοιπόν είχα φτάσει το προηγούμενο βράδυ, θα κατέληγα να κοιμηθώ έξω, καθώς ο χώρος διαθέτει μόνο δύο κρεβάτια και ελάχιστο χώρο για ύπνο στο εσωτερικό. Ανταλλάσσουμε τις απαραίτητες πληροφορίες για την πορεία του καθενός, κάνουμε μια σύντομη δοκιμή του ασυρμάτου ανάγκης και αναχωρώ.
Η συνέχεια ήταν δύσκολη… ανάβαση σε δύο διαδοχικές κορυφές: Σημαιοφόρος (2.382 μ.) και Πάγος (2.677 μ.), με ενδιάμεσο περπάτημα στην κορυφογραμμή. Παρόλο που απόλαυσα την εκπληκτική θέα, έπρεπε να αντέξω τους ισχυρούς ανέμους που επικρατούσαν. Προσπερνάω ευτυχώς τον Καλόγερο και κατεβαίνοντας μια σάρα, μπαίνω σε ένα τεράστιο κοίλωμα, απολαμβάνοντας τα πρωτόγνωρα για μένα τοπία των Λιβαδιών του Νότιου Ολύμπου. Η συνέχεια ήταν αρκετά απαιτητική, καθώς έπρεπε να αρχίσω την ανάβαση προς την κορυφή του Αγίου Αντωνίου και το ομώνυμο καταφύγιο.
Έχει πλέον φτάσει απόγευμα, η κούραση αρχίζει να συσσωρεύεται, η θερμοκρασία πέφτει όσο ανεβαίνω υψόμετρο και ο αέρας δυναμώνει. Λίγο πριν σκοτεινιάσει, βλέπω τις κεραίες στην κορυφή και καταλαβαίνω ότι έφτασα στο δεύτερο καταφύγιο. Η δοκιμή και η επικοινωνία μέσω του ασυρμάτου ανάγκης ήταν επιτυχής, και επιτέλους ήρθε η ώρα για ξεκούραση, έστω και στο παγωμένο καταφύγιο.
- Εκτιμώμενη απόσταση: 11 χλμ
- Εκτιμώμενη υψομετρική διαφορά: +1.100 μ
- Ώρα έναρξης πορείας: 08:00
- Ώρα λήξης πορείας: 20:00
DAY 3
Το πρωινό ξύπνημα ήταν δύσκολο, καθώς η θερμοκρασία μέσα στο καταφύγιο δεν ξεπερνούσε τους 6 βαθμούς—δικαιολογημένα, καθώς πρόκειται για το υψηλότερο καταφύγιο στα Βαλκάνια, λίγα μόλις μέτρα από την κορυφή. Ξεκίνησα την πορεία γύρω στις 9:00, κατεβαίνοντας προς το καταφύγιο ανάγκης Μιγκοτζίδη, έντονα προβληματισμένος για τρεις λόγους: 1) Το νερό μου ήταν πλέον ελάχιστο, καθώς από δικό μου λάθος δεν βρήκα τις προμήθειες που είχε αφήσει ο Λορέντζο. 2) Ο καιρός παρουσίαζε συνεχείς επιδεινώσεις. 3) Η διαδρομή που θα ακολουθούσα ήταν παντελώς άγνωστη για μένα.
Σε λιγότερο από μία ώρα έφτασα στο καταφύγιο ανάγκης Μιγκοτζίδη, όπου με περίμεναν εκπλήξεις: Ο καιρός είχε “κλείσει” εντελώς την περιοχή της Τερψιθέας, την οποία έπρεπε να διασχίσω, ενώ ένα συνεργείο του παρακείμενου Κ.Ε.Ο.Χ. εκτελούσε εργασίες συντήρησης του καταφυγίου, καθιστώντας την πρόσβαση στο εσωτερικό αδύνατη. Επίσης, δεν υπήρχαν διαθέσιμα νερά ούτε εδώ. Περιμένοντας τον καιρό να βελτιωθεί, εφοδιάστηκα με ένα μπουκάλι νερό από το συνεργείο, ανταλλάξαμε κάποιες απόψεις και εναλλακτικές διαδρομές, και ξεκίνησα για το πρώτο σκέλος της σημερινής πορείας, φτάνοντας σχετικά εύκολα μέχρι τον χωματόδρομο που οδηγεί στο καταφύγιο Χρηστάκης.
Διασχίζω κάθετα τον χωματόδρομο και ξεκινώ την επίμονη ανάβαση στην πρώτη κορυφή, το Φλάμπουρο (2.473 μ.). Ακολουθούν διαδοχικές αναβάσεις στις κορυφές Κίτρο (2.416 μ.) και Νάνα (2.285 μ.), με τελικό προορισμό το Πυξάρι (1.797 μ.). Η πορεία είναι αρκετά κουραστική, με συνεχείς ανηφοροκατηφόρες, κινούμενος διαρκώς σε αυχένα και κόψη, χωρίς καμία προστασία από τον άνεμο καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδρομής, ενώ η θέα είναι μαγευτική!
Φτάνοντας στο Κίτρος, ο καιρός αρχίζει να επιδεινώνεται και η ορατότητα μειώνεται. Ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα έναν σχετικό φόβο, καθώς το πεδίο ήταν απροστάτευτο σε περίπτωση κακοκαιρίας, καθιστώντας την πορεία επικίνδυνη. Αναγκάστηκα να επιταχύνω το ρυθμό μου σε κατηφορικό κυρίως πεδίο, μπαίνοντας σύντομα στο δασωμένο τμήμα, όπου η σήμανση ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτη. Ακολουθώντας τα μονοπάτια σε γενική κατεύθυνση, είχα την τύχη να καθαρίσει ο καιρός, και γύρω στις 18:30 αντίκρισα το φιλόξενο καταφύγιο ανάγκης Σαλατούρα.
Επικοινώνησα με τον Λορέντζο, έλεγξα τον ασύρματο ανάγκης, αναπλήρωσα τα αποθέματα νερού που τόσο είχα ανάγκη και ξεκουράστηκα στην ταράτσα, χαζεύοντας τις απέναντι κορυφές, οι οποίες ήταν και ο αυριανός στόχος! Η ζεστασιά του τζακιού και το ζεστό φαγητό που μαγείρεψα μετά από τρεις μέρες ήταν η καλύτερη επιβράβευση που θα μπορούσα να έχω 😊.
Το καταφύγιο βρίσκεται σε άψογη κατάσταση, χάρη στις προσπάθειες των μελών της Ελληνικής Ομάδας Διάσωσης. Παρακαλώ τους επισκέπτες να σεβαστούν τον χώρο!
- Εκτιμώμενη απόσταση: 15+ χλμ
- Χρόνος πορείας: 6 ώρες
DAY 4
Πρωινό ξύπνημα για να απολαύσω την ανατολή, άναμμα του τζακιού και λίγος χρόνος για χάζεμα… Ήξερα ότι η μέρα θα ήταν δύσκολη! Είχα πλέον ελάχιστο νερό, και θεωρητικά θα έβρισκα ξανά στο Χρηστάκη. Έπρεπε να πάρω μια απόφαση: να κατέβω μέσα από το δάσος και να βρω τις δύο βρύσες (Παπαζήση ή Τσουρέκα) που μου είχαν υποδείξει από τον Ορειβατικό Σύλλογο Καλυβίων “Ο Χρηστάκης” ότι έχουν νερό ή, εναλλακτικά, να επιστρέψω από την ίδια διαδρομή, μέχρι τον χωματόδρομο που είχα συναντήσει την προηγούμενη μέρα, και σε 2+ χλμ να φτάσω στο καταφύγιο. Επέλεξα την πρώτη λύση, κάτι που γρήγορα μετάνιωσα 😂.
Κάποια στιγμή έχασα το ασαφές μονοπάτι και, θεωρώντας ότι ο χωματόδρομος ήταν κοντά, συνέχισα. Ωστόσο, το πεδίο δεν ήταν κατάλληλο για πεζοπορία: μεγάλη κλίση, αρκετά πυκνή βλάστηση που έκλεινε σε πολλά σημεία και ολισθηρό έδαφος λόγω των φύλλων… Το αποτέλεσμα ήταν τρεις μεγαλειώδεις και βαριές πτώσεις μου 😁, οι οποίες με ταλαιπώρησαν τις επόμενες μέρες, χάνοντας παράλληλα και περίπου 2 ώρες!
Κάποια στιγμή φτάνω σε έναν χωματόδρομο και εντοπίζω μια άγνωστη βρύση (βρύση Παναγιώτη) με ποτίστρα για ζώα. Ηρέμησα, γιατί επιτέλους βρήκα άφθονο νερό 😊. Σύντομα εντοπίζω και τον αρχικό στόχο μου, τη βρύση Παπαζήση. Έκανα ένα σύντομο διάλειμμα και συνέχισα την, άχαρη πεζοπορικά, αλλά πανέμορφη διαδρομή σε χωματόδρομο, όπου η μόνη μου συντροφιά ήταν κοπάδια από αγελάδες που έβοσκαν ελεύθερα. Στόχος μου ήταν να φτάσω στην αρχή της ρεματιάς με το περίεργο όνομα “Πισταριά Παπαδήμου”.
Είχε φτάσει 14:30 όταν έφτασα στην αρχή του μονοπατιού. Ήξερα ότι σύντομα θα έφτανα στο τελευταίο καταφύγιο ανάγκης και ότι την επόμενη μέρα θα ξεκινούσαν οι επισκέψεις στα οργανωμένα καταφύγια. Βέβαια, η ανάβαση της ρεματιάς ήταν αρκετά επίπονη, ευτυχώς χωρίς τεχνικές δυσκολίες, αλλά με το βάρος που κουβαλούσα (γύρω στα 20 κιλά) και σε συνδυασμό με τις συνέπειες των προηγούμενων πτώσεων (άρχισα να έχω ενοχλήσεις στο δεξί γόνατο), η διαδρομή γρήγορα έγινε μαρτυρική 😔.
Είχα φτάσει στα όριά μου όταν, γύρω στις έξι παρά, μύρισα καπνό! Κατάλαβα ότι ήμουν κοντά και πράγματι, σύντομα έφτασα στον χωματόδρομο και στην πινακίδα του μονοπατιού Ε4. Λίγο μετά τις έξι, αντίκρισα τα δύο κτίσματα του καταφυγίου ανάγκης Χρηστάκης—τα βάσανα της ημέρας είχαν τελειώσει. Ήταν ώρα για ξεκούραση και εκτίμηση της ζημιάς στο γόνατο, το οποίο με ενοχλούσε όλο και περισσότερο και δεν μπορούσα να το λυγίσω πλήρως (έφτανε μέχρι τη μέση περίπου).
- Καθαρός χρόνος πορείας: 7+ ώρες
- Εκτιμώμενη διανυθείσα απόσταση: 17 χλμ
DAY 5
Ξύπνησα ξεκούραστος αλλά με αρκετή αγωνία. Ήξερα ότι το πιο δύσκολο κομμάτι της διαδρομής είχε τελειώσει. Τις επόμενες μέρες θα επισκεπτόμουν τα οργανωμένα καταφύγια, όπου θα μπορούσα να αναπληρώσω προμήθειες αν χρειαζόταν, καθώς και να ζητήσω βοήθεια αν προέκυπτε ανάγκη. Παρόλα αυτά, το γόνατο εξακολουθούσε να με ενοχλεί και η κούραση είχε συσσωρευτεί. Είχα επίσης να πάρω μια σημαντική απόφαση: αν θα επιχειρούσα την ανάβαση στον Μύτικα.
Η απόφαση ήταν δύσκολη αλλά σωστή: φέτος δεν θα ανέβαινα στον Μύτικα. Ο καιρός δεν με ευνοούσε (ισχυροί άνεμοι), οι ενοχλήσεις στο γόνατο, ο περιορισμένος χρόνος (είχα θέσει στόχο τις 6 μέρες), καθώς και η εξάντληση των power bank και της μπαταρίας του ασυρμάτου, με οδήγησαν στην παράκαμψη της κορυφής🥺. Έφυγα από την Λάκα Χρηστάκη στις 09:00 και σύντομα έφτασα στο Σκολειό. Συνέχισα μέχρι τη Σκάλα, ζηλεύοντας όσους ξεκινούσαν για τον Μύτικα, και κατέβηκα την πορεία του “Γολγοθά” για πρώτη φορά ανάποδα (αφού συνήθως την ανεβαίνουμε 😂).
Η άφιξή μου στο οργανωμένο καταφύγιο Αγαπητός και η στιγμή που η Μαρία έβαλε την πρώτη μου σφραγίδα ήταν από τις πιο φορτισμένες στιγμές: είχα φτάσει στα μισά του στόχου μου! Έκανα μια ώρα διάλειμμα για φόρτιση συσκευών, επικοινωνία με γνωστούς (τα μηνύματα ενθάρρυνσης μου έδωσαν επιπλέον δύναμη να συνεχίσω) και απόλαυσα ένα αναψυκτικό ως επιβράβευση.
Στη συνέχεια, ακολούθησε το οροπέδιο των Μουσών μέσω του σύντομου αλλά απαιτητικού “Κοφτού”. Χρειάστηκα 2+ ώρες για να φτάσω στο οροπέδιο των Μουσών και να αντικρίσω και φέτος το μαγευτικό Στεφάνι! Το καταφύγιο Κάκκαλος (2.648 μ.) ήταν η επόμενη στάση μου, όπου με υποδέχτηκε εγκάρδια ο Αλέξανδρος (ευχαριστώ, Αλέξανδρε, για τη θερμή υποδοχή σου). Εκεί έβαλα τη δεύτερη σφραγίδα της ημέρας, συνέχισα την απαραίτητη φόρτιση, απόλαυσα τη θέα και με τον χρόνο να με πιέζει, αναχώρησα για το Καταφύγιο Ολύμπου “Γιώσος Αποστολίδης” (2.697 μ.).
Στο Αποστολίδης έβαλα την τρίτη σφραγίδα της ημέρας και έκανα μια σύντομη σύσκεψη με τον εαυτό μου: θα συνέχιζα για όσο μπορούσα με στόχο να φτάσω την κόψη Μπαρμπαλά ή θα διανυκτέρευα στο καταφύγιο και θα ξεκινούσα με το πρώτο φως της ημέρας; Τελικά, αποφάσισα να συνεχίσω, αλλά ο χρόνος κυλούσε αντίστροφα και το σκοτάδι με βρήκε ακόμα στη σάρα, χωρίς να υπάρχει κάποιο κατάλληλο σημείο για bivouac 😳. Συνέχισα για λίγη ώρα εκτός σηματοδοτημένου μονοπατιού, μέχρι που βρήκα ένα υποτυπώδες σημείο όπου κάπως βολεύτηκα. Ο ύπνος όμως ήταν ελάχιστος όλο το βράδυ…